Over Westergas

Westergas is het Cultuurdorp van Amsterdam. Dag en nacht open voor iedereen die zin heeft in nieuwe energie. Vroeger stond op dit terrein een fabriek die de lichten van de stad liet branden. Nu is Westergas een groene, levendige oase waar je komt om op te laden. Met fantastische partners en programmering maken we kunst en cultuur toegankelijk voor lokale en internationale gasten. Samen willen we beter zorgen voor mensen, de stad en de natuur. Steek de brug over en ontdek een ideale kleine wereld waar je altijd rijker vandaan komt.

Al sinds jaar en dag is Westergas, gelegen in het groene Westerpark, een begrip in Amsterdam. De monumentale fabrieksgebouwen zijn sinds 2018 overgenomen door Duncan & Lisca Stutterheim, vastgoedbedrijf MILLTEN en Harvest Vastgoed. Er werd hiervoor een fonds opgericht met jonge Amsterdamse investeerders, en één tukker, die van Westergas een Cultuurdorp willen maken voor deze en volgende generaties.

Het Cultuurdorp telt maar liefst 17 gebouwen welke worden beheerd door vastgoedbedrijf MILLTEN en Harvest Vastgoed. Van de 17 panden worden er drie worden geëxploiteerd door Westergas, het evenementenbedrijf van Duncan & Lisca Stutterheim en Foppe Eshuis & Lennart Rottier (MILLTEN). Westergas zorgt met de iconische Gashouder, het industriële Transformatorhuis en het pittoreske Meterhuisje voor een brede programmering voor iedereen, van jong tot oud en voor iedere portemonnee. 

In de overige monumentale panden op de Westergas huisvesten een tal van vaste huurders, ook wel onze bewoners genoemd. We bieden ruimte aan creatieve, culturele en vernieuwende ondernemers die iets toevoegen aan ons Amsterdamse Cultuurdorp. In samenwerking met MILLTEN zoeken we naar de perfecte samenstelling op het terrein. De deur staat altijd open voor nieuwe huurders met inspirerende ideeën. 

DE VOORMALIGE WESTERGASFABRIEK

Westergas kent een rijke geschiedenis. Het aanzicht van de 17 industriële gebouwen zijn na de sluiting van de Westergasfabriek in 1967 nooit ingrijpend veranderd. Hedendaags worden de fabriekspanden gebruikt als broedplaats voor kunst en cultuur.

ONTSTAAN 1885

Voor de komst van steenkoolgas verlichtte men hun huizen met kaarsen, vet- of olielampen. Warmte werd gehaald uit hout of turf. Na de komst van het steenkoolgas veranderde langzamerhand de verlichting in Nederland. De straten verlichten met steenkoolgas was daarbij veel goedkoper dan met olie. Hiervoor moesten er wel extra fabrieken worden gebouwd. Daarom gaf Amsterdam op 23 juli 1883 de Londense Imperial Continental Gas Association het alleenrecht om twee gasfabrieken te bouwen in Amsterdam. Dit werden de Wester- en de Oostergasfabriek. Het gas werd in eerste instantie gebruikt voor de stadsverlichting (‘stadsgas’/’lichtgas’) en later voor particulieren en bedrijven.

Pazzani en Gosschalk

De Londense I.C.G.A. stuurde de Oostenrijkse Julius Pazzani (1841-1888) naar Amsterdam om de technische planning van het fabricageproces en van het terrein te regelen. Pazzani voerde met succes alle moeilijke en delicate onderhandelingen uit die nodig waren om een stad van 400.000 inwoners opnieuw te bevoorraden. Er was namelijk nogal wat vijandigheid vanuit het oude gasbelang.

Het ontwerp van de gebouwen komt van de Amsterdamse architect Isaac Gosschalk (1838-1907). De stijl van Gosschalk werd al snel bekend als Hollandsche Neorenaissance. De gebouwen op het terrein werden zonder te veel uitspattingen ontworpen in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Rijksmuseum, geopend in datzelfde jaar (1885). De fabrieken moesten vooral geschikt zijn voor wat ze moesten doen; de machines huisvesten. Gosschalk zei over zijn stijl het volgende: ‘een gebouw heeft stijl als het een karakter heeft, als het uitdrukt wat het is, mits het dat doet op een schoone wijze’.

UITBREIDING EN SLUITING 1898-1967

De Wester- en Oostergasfabriek werden overgenomen door de Gemeente Amsterdam op 10 augustus 1898. In de eerste jaren hierna steeg de productie en kwamen er belangrijke vernieuwingen en uitbreidingen zoals de bouw van een gashouder in 1903 van 100.000m3 op de Westergasfabriek. In 1904 werd hier ook een watergasfabriek, later bekend als het Transformatorhuis, gebouwd. Het grote voordeel van een watergasinstallatie is dat het in korte tijd snel kan produceren. Vooral bij plotselinge koude momenten in Amsterdam was dat een fijn gegeven.

In de jaren 60 van de vorige eeuw nam de gasproductie af, omdat de gemeente het gas bij de Hoogovens in IJmuiden haalde. Toen in 1963 de aardgasbel in Slochteren werd ontdekt, nam de productie in de gasfabrieken snel af. In 1967 stopte de gasproductie hier volledig.

CULTURELE ONDERNEMERS EN KUNSTENAARS ONTDEKKEN HET TERREIN 1992 

Na het sluiten bleef een zwaar vervuild terrein achter. De jarenlange gasproductie had zijn tol geëist. Een nieuwe bestemming bleek een moeilijke opgave. Er was verontreiniging, maar er bleken ook bijzondere ecologische omstandigheden te zijn.

Eerst gebruikte Gemeentelijk Energie Bedrijf het terrein als opslag- en werkplaats. Alle gebouwen die niet als opslag gebruikt konden worden, werden gesloopt. In de jaren 60 was de waardering voor het industrieel erfgoed nog niet zo groot. Vanaf het begin van de jaren negentig, toen de G.E.B. definitief het terrein verliet, ontdekten avontuurlijke ondernemers en kunstenaars de creatieve energie en peilloze mogelijkheden van deze unieke locatie. Meer en meer culturele activiteiten kwamen tot leven op het vergeten terrein. Een nieuw begin, met cultuur als drijvende kracht, het idee voor het cultuurpark van nu werd in deze tijd neergezet.

HERONTWIKKELING 2003 

Vanaf 2003 geeft het terrein opnieuw licht en energie. De grond is gesaneerd en een prachtig park is aangelegd. Creatieve ondernemers zitten in de gerenoveerde, historische gebouwen en talloze evenementen en festivals zijn er neergestreken.

2018

Het verleden bracht ons naar waar we nu zijn, het heden en de toekomst bepalen wij. Met duurzaamheid, cultuur, ontspanning en creativiteit hoog in het vaandel. In 2018 zijn de gebouwen van de Westergasfabriek veranderd van naam in Westergas. Hetzelfde terrein, nieuwe energie: het Cultuurdorp van Amsterdam.

VOOR DEZE EN VOLGENDE GENERATIES

Westergas is een plek waar mensen plezier beleven, geïnspireerd raken en waar vernieuwende evenementen plaatsvinden. Daar zijn we trots op. Tegelijkertijd is het geen geheim dat evenementen een grote druk op het klimaat en onze leefomgeving leggen. Samen met onze partners en bewoners willen we onze bijdrage aan een eerlijke, duurzame wereld vergroten. Lees hier wat wij allemaal doen om dat te bereiken.

DE VOLGENDE STAP

De zwaar vervuilde Westergasfabriek, waar ooit gas uit steenkolen werd geproduceerd voor de stadsverlichting van Amsterdam, heeft sinds de heropening in 2003 een complete metamorfose ondergaan. Tot ver over de grens wordt Westergas gezien als een referentieproject voor duurzame herontwikkeling van industrieel en monumentaal erfgoed.

Westergas wil deze transformatie van ‘oude’ naar ‘nieuwe’ energie verder voltooien en alle mogelijke stappen zetten naar een volledig duurzaam terrein. Het verduurzamen van monumenten is ingewikkelder dan bij nieuwe gebouwen, omdat de mogelijkheden beperkter en kostbaarder zijn vanwege de monumentale status.

Zo hebben we in 2018 het dak van de Gashouder beschikbaar gesteld aan de buurtbewoners om maar liefst 1024 zonnepanelen op te leggen. De stroom die wordt opgewekt door de panelen wordt teruggeleverd aan het net en verrekend met de eigenaren van de panelen. Coöperatie Ecostroom regelt de administratie van dit project.

GASHOUDER VAN HET GAS

In de vroege zomer van 2022 is het icoon van Westergas vergaand verduurzaamd: de Gashouder werd van het gas gehaald! Daarnaast zijn er 200 extra zonnepanelen, naast de al in 2018 geplaatste panelen, geplaatst, waardoor het voor de Gashouder in de toekomst mogelijk is om energieonafhankelijke evenementen te draaien. Dit kan door middel van een batterij en een energiemanagementsysteem.

Als onderdeel van de grootschalige renovatie zijn het dak en de gevels gerestaureerd en opnieuw geïsoleerd. Dit om zowel corrosie als geluidsoverlast tegen te gaan. Ook zijn de lucht- en klimaatinstallaties vervangen, welke binnen een uur het klimaat kunnen aanpassen aan de wensen van de evenementenorganisatie van die dag en ventileert het nieuwe ventilatiesysteem de ronde zaal met 100% verse buitenlucht.

 

CIRCULAIR

Westergas en Oscar Circulair zijn samen met ondernemers en organisatoren op Zero Waste Expeditie. Bij het verbranden van restafval komt veel CO2 vrij, terwijl er ook nog vaak herbruikbare grondstoffen tussen zitten.

Westergas was het eerste terrein in Nederland waar het innovatieve afval- en grondstoffenmodel van start-up Oscar Circulair is geïmplementeerd. Oscar Circulair vermindert de restafvalstroom en bundelt hoogwaardige grondstoffenstromen. Met deze samenwerking zijn er 900 minder vervoersbewegingen per maand nodig, daalt het percentage restafval dat verbrand wordt spectaculair en vergroten we het bewustzijn onder iedereen die in het Cultuurdorp werkt.Westergas en Oscar Circulair werken hard samen om het doel, 25% restafval in 2023, van de Zero Waste Expeditie te halen!

LED-LICHT EN ISOLATIE

Westergas heeft flink geïnvesteerd in extra isolatie en LED-verlichting in de evenement-gebouwen. Het resultaat is dit meer dan waard: de overstap naar LED zorgt voor maar liefst 65% minder energieverbruik dan bij de oude halogeenverlichting. De isolatie van de gebouwen levert ongeveer 30% besparing op.

GROENE PARTNERS

Met onze missie en visie is het logisch dat we samenwerken met organisaties die hetzelfde nastreven. We zoeken daarom actief naar passende klanten en bewoners, zoals het 100% elektrische Conscious Hotel Westerpark, en stimuleren het gebruik van duurzame cateraars en leveranciers. Onze preferred partners, zoals The Food Line Up en Jur Lights, zijn dat. Zij werken met respect voor mens en planeet.

TOEKOMSTDROOM

Voor Westergas is de weg naar een duurzaam terrein en groener Westerpark een proces waarbij we blijven leren en innoveren. We zullen dit zowel binnen de eigen bedrijfsvoering als met huurders en partners gaande houden. Leveranciers, partners en evenement-organisatoren dagen we uit om samen stappen te zetten. We streven ernaar Westergas in de nabije toekomst volledig energieneutraal te maken.

De optimalisatie van het icoon van Westergas

Westergas is bezig met de optimalisatie van de Gashouder als Cultuurpodium. Met het Cultuurpodium, gelegen in het groene Westerpark eveneens bekend als Cultuurpark, wil Westergas een podium creëren voor iedere vorm van kunst en voor een breed publiek: van jong tot oud en voor iedere portemonnee. Een bijzondere aanvulling in het culturele landschap van Amsterdam.

Zo blijven kunstbeurzen UNSEEN en UNFAIR en theaterfestival Holland Festival onderdeel van de zogenoemde agenda van de toekomst en wordt daarnaast ruimte gemaakt voor theater- en muziekvoorstellingen, lezingen en concerten van nationale en internationale, gevestigde en opkomende artiesten zoals tijdens de afgelopen pilot concertreeksen waar onder meer The Opposites het podium betraden. Westergas creëert met de Gashouder als Cultuurpodium een unieke locatie waar alles mogelijk is.

In de plannen omtrent de optimalisatie staan verbinding, toegankelijkheid en duurzaamheid centraal. Westergas geeft de monumentale Gashouder met de optimalisatie een nieuw doel, een historische plek die inspiratie en energie aan de bezoeker en buurtbewoner geeft. Het iconische monument wordt tevens toekomstbestendig gemaakt. Door ook in de toekomst onafhankelijk te blijven, waarborgt Westergas haar missie en visie op ieder vlak.

In aanloop naar de vergunningsaanvraag voor de bouw van de kelder heeft Westergas op 11 december ’23 een participatieavond georganiseerd. Hierbij werden buurtbewoners geïnformeerd en geraadpleegd. Via deze link zijn de resultaten van deze participatieavond in te zien. Op een later moment vindt een terugkoppeling plaats.